در این مقاله به سوالات متداول در زمینه وصیت نامه ها می پردازیم

وصیت کننده هنگام تنظیم وصیت نامه باید به چه نکات توجه نماید؟

وصیت در امر غیرشرعی باطل است و وصیت کننده هنگام تنظیم وصیت نامه باید به نکات زیر توجه نماید:
وصیت کننده آنچه را مورد وصیت قرار می دهد باید ارزش مالی و منفعت عقلایی داشته باشد و غیرمشروع نباشد؛ بنابراین وصیت در موضوعاتی مانند مواد مخدر و مشروبات الکلی باطل است.
1-مال مورد وصیت باید قابلیت معامله و نقل وانتقال داشته باشد لذا اموال عمومی و موقوفه نمی توانند مورد وصیت قرار گیرند.
2-آنچه وصیت می شود باید در مالکیت وصیت کننده باشد؛ یعنی شخص حق دارد فقط در مورد مال خود وصیت کند نه مال دیگری.
3-مال مورد وصیت در رهن شخص ثالث نباشد.

ایرانیان مقیم خارج از کشور در تنظیم وصیت نامه تابع قوانین چه کشوری می باشند؟
ایرانیان مقیم خارج از کشور از حیث احوال شخصیه مانند نکاح، طلاق، ارث و وصیت، تابع قوانین کشور خود می باشند؛ بنابراین چنانچه یک ایرانی مقیم خارج از کشور مبادرت به تنظیم وصیت نامه در خارج از کشور نماید، تابع قوانین کشور ایران خواهد بود و دعاوی مربوط به آن وصیت نامه در دادگاه های ایران پذیرفته خواهد شد. (البته اگر دعوی درزمینه وصیت در دادگاه های خارجی مطرح شود، قضات آن محاکم طبق مقررات کشور متبوع موصی (ایران) باید آن اختلاف را حل وفصل نماید.)

چه شروطی بر تنظیم وصیت نامه ایرانیان مقیم خارج از کشور حاکم است؟
بنابرآنچه گفته شد چنانچه یک ایرانی مقیم خارج از کشور مبادرت به تنظیم وصیت نامه در خارج از کشور نماید، تابع قوانین کشور ایران خواهد بود مشروط بر آنکه:
1-وصیت نامه به یکی از علل قانونی از اعتبار نیفتاده باشد.
2-مفاد وصیت نامه برخلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه در ایران نباشد.
3-کشوری که سند در آنجا تنظیم شده، به موجب قوانین خود سند تنظیم شده اتباع خود در کشور ما را بپذیرد.
4-نماینده سیاسی یا کنسولی کشور ایران یا همان کشور، مفاد سند را تصدیق نماید.
 همین حالا در «وصیت ساز» عضو شوید و وصیت نامه خود را آنلاین و رایگان تنظیم کنید. برای شروع اینجا کلیک کنید.

هر شخص در مورد چه میزان از اموال خود می تواند وصیت کند؟
هر شخص می تواند تا یک سوم اموال خود را به هر طریقی که می خواهد وصیت کند. ثلث اموال متوفی با توجه به ارزش دارایی وی در زمان فوت محاسبه و ارزیابی می گردد نه ارزش مال متوفی در زمان تنظیم وصیت نامه. در وصیت ممکن است عین مال مورد وصیت قرار گیرد یا فقط منافع آن وصیت شود یعنی ممکن است خود ملک را وصیت کند یا منافعی که مثلاً از اجاره بهای آن حاصل می گردد. درهرصورت چه عین مال و چه منافع آن مورد وصیت باشد، فرد وصیت کننده تا یک سوم اموال خود را می تواند به هر طریقی که می خواهد وصیت کند.

– اگر منافع دایمی مال مورد وصیت باشد چگونه خواهد بود؟
منافع مال ممکن است دایم باشد یا موقت. اگر منافع دایمی مورد وصیت باشد و درنتیجه عین مال فاقد ارزش شود، یک سوم از قیمت به همراه منافع آن محاسبه و ارزیابی می گردد.

– در خصوص منافع موقت ملک مورد وصیت چگونه است؟
چنانچه منافع موقت ملکی مورد وصیت قرار گیرد، ابتدا قیمت ملک یا منافع ارزیابی می شود و سپس قیمت ملک با توجه به مسلوب المنفعه (غیرقابل نفع) بودن در مدت وصیت ارزیابی می گردد. به عنوان مثال اگر منافع دایمی یک خانه مورد وصیت باشد و بخواهیم ثلث آن را ارزیابی کنیم، کارشناس ابتدا ملک را با منافع آن ارزیابی می کند (مثلاً مبلغ 100 میلیون) سپس ملک را بدون منافع در نظر می گیرد یعنی منافع آن را (در مدت وصیت) ارزیابی می کند (مثلاً به مبلغ 60 میلیون ریال). تفاوت این دو، قیمت محاسبه ثلث اموال متوفی خواهد بود.

دعاوی مربوط به وصیت در چه مرجعی رسیدگی می شود؟
به کلیه دعاوی مربوط به وصیت (که از دعاوی غیرمالی محسوب می شود)، در دادگاه عمومی رسیدگی می شود. مواد قانونی مربوطه عبارتند از مواد 825 الی 860، ماده 6 قانون مدنی و مواد 276 الی 299 قانون امور حسبی و ماخذ عبارتند از: کتاب وصیت دکتر حسن امامی و کتاب وصیت دکتر ناصر کاتوزیان.

 ولی خاص به چه فردی اطلاق می گردد؟
طبق ماده 1194 قانون مدنی پدر، جد پدری و وصی منصوب از طرف یکی از آنان ولی خاص نامیده می شود. حال اگر یکی از افراد یادشده از طرف خود، مادر طفل را به عنوان وصی تعیین نماید، این اقدام آن ها منع قانونی ندارد اما اگر مادر طفل دارای شوهر باشد، رضایت شوهر وی در قبول آن شرط است.

 اگر وصی فوت نماید تکلیف ورثه چیست؟
اگر وصی فوت نماید ورثه نمی توانند از دادگاه تقاضای تعیین وصی دیگری را بنمایند؛ زیرا وقتی وصیت کننده در زمان حیات خود شخصی را به عنوان وصی تعیین کرده تا سفارش های وی را در خصوص ثلث انجام دهد در قانون ما موردی که دادگاه بتواند وصی دیگری تعیین کند پیش بینی نشده است.

چنانچه شخصی وصیت کند که همسرش تا زمانی که زنده است در خانه مسکونی وی سکونت نماید، آیا وراث می توانند دادخواست فروش ملک بدهند؟
هر وصیت کننده تا زمانی که زنده است در خانه مسکونی وی سکونت نماید و ورثه حق ایجاد مزاحمت برای سکونت او را ندارند؛ وراث می توانند دادخواست فروش ملک را به دادگاه تقدیم نمایند و چنین خواسته ای قانونی است زیرا فروش ملک منافاتی با حق سکونت زوجه متوفی ندارد و چنانچه در خریدوفروشی که انجام می شود این حق رعایت گردد، فروش منزل بدون اشکال است.

اجرای وصایا تا موقع بلوغ و رشد اوصیاء با چه کسی خواهد بود؟
با توجه به طبیعت قضایی وصایت که با وکالت و تولیت تفاوت دارد با استفاده از ملاک ماده 856 قانون مدنی، صغیر را می توان به اتفاق یک کبیر وصی قرار داد. در این صورت اجرای وصایا تا موقع بلوغ و رشد اوصیاء با کبیر خواهد بود.

در صورت فوت وصی منصوب از طرف موصی اگر مورد وصایت سرپرستی و ولایت بر صغیر باشد، تکلیف چیست؟
در صورت فوت وصی منصوب از طرف موصی اگر مورد وصایت سرپرستی و ولایت بر صغیر باشد، به پیشنهاد دادستان، دادگاه برای صغیر قیم تعیین می کند. اگر مورد وصایت، ولایت بر مورد ثلث و اداره دارایی امور باشد که به مصارف عمومی اختصاص داده شده؛ دادگاه بنا به پیشنهاد دادستان، امین تعیین می کند و مادامی که امین تعیین نشده حفظ و نظارت در آن اموال بر عهده دادستان است.

اگر وصی بر طبق وصایای موصی رفتار نکند، به لحاظ قانونی چه باید کرد؟
به موجب عموم یا اطلاق ماده 859 قانون مدنی اگر وصی بر طبق وصایای موصی رفتار نکند؛ ضامن و مغفول است. بنابراین عزل وصی در صورت وجود جهات قانونی تجویز گردیده است و از مواد 5 و 26 آیین نامه قانون اوقاف مصوب 1314 تخصیص یا تقیید عموم یا اطلاق ماده 859 مزبور استفاده نمی شود ازاین رو عزل وصی در صورت وجود جهات و موجبات قانونی جایز خواهد شد. (رای اصراری 585 مورخه 24/2/1326)

آیا وصی برای انجام کارهای مربوط به وصایت، می تواند وکیل انتخاب کند و انتخاب وکیل نیاز به تصریح در وصیت نامه دارد؟
علی الاصول، وصی می تواند برای انجام کارهای مربوط به وصایت، وکیل انتخاب کند و انتخاب وکیل نیاز به تصریح در وصیت نامه ندارد. مگر این که صراحتاً یا ضمناً مباشرت شخص وصی شرط شده باشد یا این که وصیت از اموری باشد که قابل توکیل نیست.

تعیین محل دفن میت قانونا با چه کسی هست؟

گر متوفی وصیتی مبنی بر تدفین در محلی خاص ننموده باشد محل دفن با صلاحدید وراث تعیین شده و افرادی غیر از ورثه نمیتوانند در این زمینه تصمیم گیری نمایند .

مرجع: پایگاه آموز همگانی حقوق مهرداد [لینک]