دارایی، به معنای شایستگی و امتیاز داراشدن حقوق و تکالیف مالی و یکی از صفات مربوط به شخصیت انسان است که با تولد شخص به وجود می آید و با فوت وی از بین می رود. پس از فوت شخص، دارایی از بین می رود و صرفا اجزای مثبت و منفی دارایی باقی می ماند که پس از فوت متوفی، ترکه نامیده می شود. به عبارت دیگر، دارایی شخص پس از فوت از بین می رود و فقط اجزای دارایی در فرض وجود، به ورثه منتقل می شود.

ترکه (ماترک) یا میراث به کلیه اموال و تعهدات یا به عبارتی کلیه دارایی های متوفی که بعد ازفوت او به وراث و نزدیکان وی انتقال می یابد اطلاق می شود.

مهرو موم ترکه عبارت است از اقدامی که توسط مراجع قضایی صورت می گیرد تا ورثه از هرگونه استفاده و دخل و تصرف در ترکه ممنوع شوند و این امر به منظور حفظ و نگهداری از ترکه انجام می گیرد. مهر و موم ترکه صرفاً با درخواست هریک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنان، موصی له در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد، طلبکار متوفی و وصی انجام می گیرد و همین افراد نیز حق رفع مهر و موم ترکه را دارند.

درخواست رفع مهر و موم ترکه نیز به دو صورت بدون تنظیم ریز ترکه یا با درخواست تنظیم ریز ترکه صورت می گیرد. مهر و موم ترکه به معنای نگهداری و نیز جلوگیری از استفاده یا حیف و میل آن توسط ورثه دیگر یا اشخاص ثالث است.

مرجع صالح برای رسیدگی به امور راجع به ترکه، دادگاه بخشی است که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران در حوزه آن دادگاه بوده و اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد، دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صالح به رسیدگی است همچنین اگر متوفی در ایران ساکن هم نبوده باشد، دادگاهی که اموال غیرمنقول متوفی در حوزه آن واقع شده، صالح است و اگر اموال غیرمنقول نیز در حوزه های متعدد واقع باشند، دادگاهی که که قبل از همه اقدام کرده، صالح است.
 همین حالا در «وصیت ساز» عضو شوید و وصیت نامه خود را آنلاین و رایگان تنظیم کنید. برای شروع اینجا کلیک کنید.

هر یک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنها؛ موصی له در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد؛ طلبکار متوفی که طلب او مستند به سند رسمی یا حکم قطعی باشد به مقدار طلب، درصورتی که در مقابل طلب رهن نبوده و ترتیب دیگری هم برای تامین طلب نشده باشد و کسی که از طرف متوفی به عنوان وصایت معین شده باشد، می توانند مهر و موم ترکه را درخواست کنند.

در مورد مهر و موم بدون درخواست اشخاص، صرف اطلاع دادگاه برای اقدام کافی است و شرط آن، این است که کسی در ملک استیجاری یا … فوت کرده و کسی برای حفظ اموال او نباشد و اموال دولتی یا عمومی نزد متوفی امانت بوده باشد.

وراث و نمایندگان قانونی آنان و وصی می توانند برای تعیین میزان و مقدار ترکه، از مقام قضایی تحریر ترکه را درخواست کنند. غیبت اشخاصی که برای تحریر ترکه یا مهروموم ترکه احضار شده اند مانع از تحریر ترکه نیست. هرگاه ترکه متعلق حقوق عمومی قرار بگیرد یا غایب یا محجوری در بین وراث باشد یا وارث متوفی معلوم نباشد، امین یا قیم ملزم است تحریر ترکه را از مرجع ذی صلاح درخواست کند. مقررات مربوط به رفع مهروموم ترکه در مواد 194 تا 205 قانون امور حسبی بیان شده است. از جمله اینکه افرادی که حق درخواست مهروموم را دارند، حق درخواست رفع آن را نیز دارند؛ درخواست رفع مهروموم نیز از دادگاهی می شود که صالح به رسیدگی به امور ترکه است.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما [لینک]